موضوع این مجموعه تاریخی بوده و وقایع آن در خوارزم از شهرهای خراسان قدیم در قرن هشتم هجری می‌گذرد. شخصیت محوری قصه‌ها پهلوان محمود قتالی خوارزمی ملقب به پوریای ولی، شاعر، عارف و ورزشکار نامی ایران زمین است که دارای شغل آهنگری بوده و ضمناً صاحب و اداره کننده تنها زورخانه شهر نیز هست که در آنجا آداب و اخلاق جوانمردی و پهلوانی و فنون کشتی را به شاگردان خود می‌آموزد.
در میان این شاگردان سه جوان یعنی یاور آهنگر، صفی نمد مال و مفرد سلمانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و پوریا با کمک آن ها به مبارزه علیه ظلم و بیداد گری حاکمان و داروغه‌های زورگوی شهر می‌پردازد.
این شخصیت‌ها تا حدودی نمایانگر طبقه‌ای از افراد در تاریخ ایران هستند که به نام‌های مختلفی از جمله عیاران، جوانمردان، فتیان ، اهل فتوت و ... از آن ها یاد شده است