زهرا مفاخر مدیر طرح و برنامه مرکز پویانمایی صبا، در گفتوگوی بامیزاندرباره سند تحول در این موسسه و برنامههای راهبردی آموزشی گفت: مرکز طی دو سال گذشته علاوه بر راهبردهای قبلی خود، چند رویکرد جدید را مدنظر قرار داده و براساس آن به طراحی برنامه اقدام کرده است که نتایج برخی از آنها به زودی به پخش میرسد. یکی از این رویکردها، تولید اسپینآف از برنامههای موفق است. به عنوان مثال در حال حاضر طرح مطرح شده دو برنامهپویانماییچیا و مهدکودک حیوانات آماده شده است که درصورت نهایی شدن به مرحله تولید میرسد. با این اقدام شخصیتهای محبوب کودکان حفظ میشوند و به شکلی دیگر و فضایی جدید کودک را با خود به درون داستانش میبرد. وی افزود: رویکرد دیگر استفاده از ظرفیت شخصیتهای کارتونی گذشته در برنامههای جدید است. دراین راستا، برنامه نابغههای کوچک با مخاطب کودک طراحی شده است که در آن دو شخصیت محبوب چاق و لاغر با همان هویت اما در داستانی جذاب و امروزی ایفای نقش میکنند و بدین وسیله پل ارتباطی میان تولیدات گذشته و آینده برقرار میشود. راهبرد دیگری که امسال لحاظ شده تولید فیلم سینمایی از مجموعههای موفق است که فعلا دو برنامه شکرستان و پهلوانان در این باره انتخاب شدهاند و طرح سینمایی آنها درحال نهایی شدن است. مفاخر اظهار کرد: از سال گذشته، براساس تصمیمی که اتخاذ شد برخی برنامهها که در تعداد قسمت زیاد عمدتا بیش از ۳۰۰ قسمت تولید شدهاند متوقف و برنامههای جدید طراحی و جایگزین شدند. برخی از این برنامهها در مرحله نگارش فیلمنامه است برخی در آینده نزدیک به پخش میرسد و تعداد قابل توجهی برنامه نیز در مرحله طراحی است.بنابراین با توجه به گروههای مخاطب هدف که چهار گروه خردسال، کودک، نوجوان و عام را دربرمی گیرد، برنامههایی مانند: آنی و مانی با محوریت مهارت دقت به پیرامون و خوب دیدن و خوب شنیدن، فیل کوچولو با محوریت خودآگاهی و اینکه من کیستم، چه نیازهایی دارم، برای شناخت خودم از پدر و مادرم کمک میگیرم، بابت خلقت خودم با همه شرایطم شکرگذار خدا هستم، چیا با محوریت تقویت انواع هوشها اعم از هیجانی، طبیعت، ریاضی، بدنی، ، چی شد که این رنگی شدم با هدف خودتنظیمگری خردسال ازطریق شناخت احساسات ازقبیل خشم، ترس، اضطراب، که با مخاطب خردسال است. تقویت عرق ملی در کودکان مفاخراشارهای به سایر تولیدات در دست کار در موسسه صبا داشت وافزود: ماجراهای لیکو که مربوط به داستان چند لنج در دریای جنوب است که با محوریت تقویت عرق ملی و هویت ایرانی و تاکید بر جایگاه تاریخی و استراتژیک خلیج فارس، معرفی فرهنگ و فولکلور جنوب و در حال تولید است. وی بیان کرد: این برنامه در راستای منویات مقام معظم رهبری مبنی بر معرفی فرصتها وظرفیتهای دریا همزمان با موفقیت ناوگروه ۸۶ میباشد، ماهی بادکنکی با محوریت تقویت مهارتهای غیردرسی، راز شهر سوخته که به معرفی شهر سوخته از بعد تمدنی و تاریخی و معرفی فرهنگ و سنت سیستان و بلوچستان از بعد حال میپردازد، جنگل فندق با محوریت جمعیت و تبیین مزایای داشتن خانواده گسترده، ساعت پویا با هدف نکوهش تعجیل در کارها و ضرورت سنجیده عمل کردن، محافظان جنگل با هدف حفظ محیط زیست، و برای مخاطب کودک درحال تولیدند مدیر طرح و برنامه مرکز پویانمایی صبا به سایر برنامهها اشاره و اظهار کرد: کشتی گیران به عنوان اولین برنامه ورزشی و هیجانی برای نوجوان،گردان مشکل گشا که با نگاهی طنز به خاطرات رزمندگان و افراد پشت جبهه که به نوعی با جنگ در ارتباط بودند میپردازد و به سرپرستی مرتضی سرهنگی نگاشته شده، سه برادر که برنامهای تاریخی است و به شکل گیری حکومت آل بویه میپردازد، پهلوانان، جوانمردان، فرآیند و دشت پرماجرا همگی با مخاطب نوجوان درحال تولیدند. تعدادی برنامه جدید نیز برای مخاطب عام در دست تولید است که عبارتند از نئاندرتال ها که در فاز اول به موضوع جمعیت میپردازد و در ادامه قرار است سایر مسائل اجتماعی و فرهنگی را پوشش دهد و از انجاکه این برنامه توسط برادران درخشی تولید میشود انتظار میرود همانند دیرین دیرین بتواند جایگاه ویژهای میان مخاطبان ایجاد کند. وی درباره تولید پویانماییهای رده سنی بزرگ سال پرداخت و بیان کرد: برنامه آئینه بیغبار است که قراره به تاریخ ایران و جهان از منظر استعمار و آسیبهای وارده به کشورهای تحت سلطه بپردازد. برنامههای مادر کونیکو به مناسبت سالروز درگذشت خانم بابایی (کونیکو یامامورا)، در محضر مولا برگرفته از نهج البلاغه، شکرستان، چشمان بیدار با هدف معرفی شهدای رسانه، از دیگر برنامههای این گروه مخاطب است. همانطور که گفتم اینها صرفا نمونههایی از برنامههای درحال تولید و پخش هستند. مرکز صبا بطور میانگین در طول سال تعداد بالغ بر ۲۰۰ ساعت پویانمایی تولید میکند که از شبکههای مختلف پخش میشوند. مفاخر چهار چوبهای محتوایی در پویانمایی را مورد بررسی قرار دادو افزود: درخصوص محتوا عمدتا از دو مبنای اصلی استفاده میشود. اول انکه مرکز صبا حدود ۵ سال گذشته یک منظومه محتوایی را تهیه کرده است که در این مجموعه تمام موضوعات و محتواهای قابل تولید و البته ضروری به لحاظ تولید با دستهبندی مناسبی ارائه شده است. این مجموعه با نگاه روانشناسانه و جامعه شناسی، مطالعه رسانههای موفق دنیا و براساس فرهنگ بومی کشور تدوین شده است و میتوان ادعا کرد که برای اولین بار چنین منظومهای در حوزههای فرهنگی کودک ونوجوان تدوین شده است. این سند هم به دست اندرکاران مرکز کمک کرده تا با دقت بیشتری به طراحی محتوا اقدام کرد و بتواند نقشه محتوایی مرکز را تکمیل نماید و هم به برنامهسازان کمک کرده تا در راستای محور اصلی برنامه بتوانند موضوعات متعددی را پوشش دهند. دوم اسناد ابلاغی و بالادستی است که در حال حاضر تحت عنوان سند تحول در سازمان شناخته میشود. لازم به ذکر است در این سند محتوا در ۱۲ گروه اصلی تقسیم شدهاند که هریک در قالب کارگروهی در سازمان مدیریت میشود و اکثر تولیدات جدید مرکز با هماهنگی این کارگروهها تولید میشوند. مفاخر درباره همفکری نتابج همفکری و مشاوره مرکز پویانمایی صبا با آموزش و پرورش درخصوص کتابهای هنرستان در زمینه پویانمایی تاکبد کرد:اول لازمه بابت این اقدام خوب و شایستهای که صورت گرفت و حوزه آموزش کشور در بازنگری کتب درسی خود به بزرگترین مرکز تولیدکننده پویانمایی مراجعه کرده تا محتوای کتابها براساس نیاز بازار طراحی شود خرسندی خودم را ابراز کنم. قبلا برای دوره هنرستان رشته پویانمایی ۶ جلد کتاب از پایه دهم تا دوازدهم تدوین شده بود که کتابها جهت بررسی دراختیار مرکز قرار گرفت و جلسه مفصلی هم با یکی از کارشناسان اصلی حوزه آموزش و پرورش برگزار شد. وی ادامه داد: کتابها دارای محتوای مفصلی در زمینه پویانمایی بود که همگی از منابع خارجی و تجربیات تولیدکنندگان مطرح دنیا برگرفته شده بود. لیکن مرکز درخصوص کتابها نکات قابل توجهی داشت که همگی در دو بخش نکات وارده به محتوای کتب و پیشنهادها به دفتر تألیف کتابهای رشتههای کار و دانش و فنی حرفهای ارائه شد. اولین سوالی که درخصوص کتابها مطرح شد اینکه آیا قرار است یک فارغ التحصیل هنرستان بتواند وارد بازار کار شود یا باید برای توانمندشدن در تولید و ورود به بازار کار به دانشگاه رود. قاعدتا باید رویکرد اول باشد زیرا دانشگاه در این حوزه برای افرادی مناسب است که یا علاقمند به فعالیتهای پژوهشی در این زمینه هستند یا میخواهند در حوزه تهیهکنندگی و کارگردانی مشغول به فعالیت شوند و قرار نیست دانشگاه نیروی کار تربیت کند. وی تصریح کرد:مهمترین نکته که شاید اینجا قابل مطرح باشد آنکه حوزه فنی حرفهای و به خصوص پویانمایی حوزهای است که نیاز به کار کارگاهی دارد و این حجم مطالب حتی خواندنش نیز زمان زیادی میطلبد. دوم انکه براساس کتابهای تدوین شده تمام دانش آموزان در سه سال هنرستان باید همه مطالب را بخوانند و در نهایت هم در هیچ زمینه تخصصی مهارت لازم را کسب نمیکنند. درنتیجه، چند پیشنهاد اصلی مطرح شد که عبارتند از: چاپ کتاب خودداری شود و مباحث در قالب فایل با کیفیت بالا طراحی و در اختیار دانشآموزان قرار گیرد. با این رویکرد، اولا در هزینه کرد چاپ کتاب صرفهجویی قابل توجه صورت میگیرد؛ ثانیا امکان بازبینی سالانه بر روی مطالب و بهروزرسانی آنها شکل گرفته است؛ ثالثا این امکان برای دانشآموز فراهم شده تا برای بررسی و بهرهبرداری بهتر، تصاویر و عکسها را با کیفیت بالا بزرگنمایی نماید و درعین حال امکان بارگذاری بخشهایی از فیلم (متناسب با محتوا و در راستای درک بهتر) نیز مهیا شده است. لازم است یک دانشآموز بعد از فارغالتحصیلی از هنرستان، در یک یا دو تکنیک درحدی توانمند شود که بتواند وارد بازار کار شود. وی بیان کرد: درنتیجه، باید حجم مطالب کتب، بسیار تقلیل یافته و فقط مطالب کاربردی و مورد نیاز با توجه به زمان کلاسها و کارگاهها ارائه شوند و همچنین در سال اول مطالب پایه، اصلی و مفاهیم عمومی ارائه شود و از سال دوم مطالب بصورت تخصصی تدوین شود چنانکه دانشآموزان حسب تخصص و علاقه خود یک زمینه را انتخاب نمایند و تا پایان دوره هنرستان صرفا در همان زمینه پرورش یابند. براساس شناخت این مرکز از بازار و کار تخصصی در حوزه تولید پویانمایی، مطالب هنرستان از سال دوم به بعد میتواند در این دستهبندی قرار گیرد: گرایش پیش تولید و گرایش تولید. در گرایش تولید نیز مطالب میتواند در سه تکنیک دوبعدی دیجیتال، سه بعدی وتکفریم عروسکی (استاپ موشن) تقسیم شود. درنتیجه، چنانچه دانشآموزی بخواهد فقط در بخش پیش تولید (طراحی شخصیت و. .) یا در بخش تولید مسیر خود را طی کند از همان سال دوم تکنیک موردنظر خود را انتخاب میکند. درنهایت آموزش نرمافزارها میتواند درقالب محتوای آموزشی بهعنوان پشتیبان در دورهها لحاظ شود که این نرم افزارها حسب شرایط روز بازار میتواند تعیین میشود.